Tag Archief van: Gabor Maté

erbij horen

Erbij horen door Embodied Learning

Tijdens één van mijn workshops kom ik erachter hoe sterk ons verlangen is naar inclusie en erbij horen. In het eerste uur van de jaartraining Embodied Learning begeleid ik een korte oefening waarin een deelnemer de rug naar de kring draait en uit de cirkel stapt. Tot ieders verbazing is het een pijnlijke ervaring als die persoon ‘vertrekt’, zowel voor de betreffende persoon als voor de anderen. Erbij horen is essentieel, zelfs als een groep nog maar drie kwartier bestaat.

Veiligheid en erbij horen

Ieder mens verlangt naar autonomie en tegelijk naar erbij horen. Een schijnbare tegenstelling die therapeuten en wetenschappers bezighoudt. Waaronder Gabor Maté, die momenteel stof doet opwaaien met zijn werk rond compassie-vol omgaan met trauma en verslaving. Hij beschrijft in zijn boeken de spanning tussen het verlangen naar authenticiteit en verbinding.

Een ander voorbeeld komt van Brené Brown. Zij vertelt in een podcast hoe moeilijk kinderen het vinden om buitenbeentje te zijn in hun schoolklas. Nog erger vinden sommigen het gevoel niet bij hun eigen familie te passen. 

Het boek Het ambacht van de secure base coach (door Jakob van Wielink e.a.) verduidelijkt hoe belangrijk het is om gedurende je hele leven ‘secure bases’ in je omgeving te hebben. Mensen bij wie je je welkom en veilig voelt, zodat je kunt leren en ontwikkelen.

Kortom: veiligheid, autonomie en erbij horen zijn essentiële behoeftes.

WAT DOE OF LAAT JIJ OM ERBIJ TE HOREN?

Erbij horen als basisprincipe

Erbij horen is één van de drie basisprincipes van systemisch werk. Systemisch werk is een manier om inzicht te krijgen op je plek binnen een systeem. Als de drie principes (ordening, binding en balans in geven & nemen) in evenwicht zijn, is er rust, energie en orde in het systeem. 

We zijn geneigd delen van onszelf buiten te sluiten of van de systemen waarvan we deel uitmaken. Wanneer je je kunt verbinden met wat of wie je hebt buitengesloten, kan je beter functioneren en ervaren dat je ergens bij hoort. Dat geldt zowel voor je gezin van herkomst, als voor je familiesysteem en voor organisaties.

Erbij horen volgens de polyvagaaltheorie

De ervaring van erbij horen heeft direct verband met ons gevoel van veiligheid.

De polyvagaaltheorie beschrijft hoe ons autonome zenuwstelsel voortdurend speurt naar signalen van gevaar in ons lichaam en onze omgeving. Zonder dat we ons daar bewust van zijn. Een ander woord voor dit speuren is neuroceptie. Via neuroceptie dragen we zorg voor onze overleving. 

Volgens de polyvagaaltheorie bewegen we de hele dag tussen verschillende staten van zijn, waarin we meer of minder de ervaring hebben van veiligheid en welkom zijn. 

  • De veiligheidsstand: een toestand waarin je je verbonden voelt met anderen. Je hebt een gevoel van erbij horen, op je plek zijn en gezien worden. In deze staat sta je open voor verandering en voor leren. 
  • De geagiteerde staat: een toestand waarin we ons onveilig voelen en geneigd zijn in actie te gaan door te vechten of te vluchten.
  • De gedissocieerde staat: een toestand waarin we dissociëren of bevriezen als we ons onveilig voelen. Deze derde toestand kan ook getriggerd worden wanneer we het gevoel hebben er niet toe te doen of er niet bij te horen. 

Het goede nieuws is dat we volgens de polyvagaaltheorie kunnen leren ons gevoel van basale veiligheid te reguleren, waardoor we het gevoel hebben welkom te zijn. Essentieel daarbij is het bewust waarnemen van je lichaam.

Embodied Learning: vanzelfsprekend erbij horen

Als je leert thuis te zijn in je lichaam geeft dat een gevoel van erbij horen. Je lichaam ankert je in het hier en nu. Dat geeft een vanzelfsprekend gevoel van veiligheid. Wanneer lichaam en geest gesynchroniseerd zijn, beweeg je zelfverzekerd en authentiek door het leven. Embodied Learning gaat over het volledig belichamen van je leiderschap of begeleiderschap. Via je lichaamsbewustzijn onderzoek je hoe je zonder terughouding op jouw plek kunt staan. Als je je plek inneemt, ga je vanzelf doen wat je past en wat klopt bij de situatie. Het resultaat is authentiek handelen en tegelijk deel zijn van een groter geheel. 

Ik geef regelmatig de workshop Authenticiteit en erbij horen. Aan de hand van lichaamsgerichte oefeningen ervaar je hoe je krachtig je eigen plek kunt innemen en tegelijk deel kunt zijn van een groter geheel. De workshop is geschikt voor beginnende en voor ervaren Embodied Learners.

In mijn nieuwe boek Sterk staan door flexibel bewegen staat een hoofdstuk over werken met paradoxen, waaronder Authenticiteit en erbij horen. Je vind er ook een hoofdstuk over de polyvagaaltheorie.