Systemisch Werk en Embodied Learning

Foto: www.systemischmensenwerk.nl

Systemisch Werk maakt de collectieve wijsheid in een groep beschikbaar via fysieke waarnemingen. Wist je dat er nog meer manieren zijn om de collectieve wijsheid in groepen aan te spreken, die prachtig aansluiten op Systemisch Werk? Je lichaam is de sleutel.

Meer over Systemisch Werk en Embodied Learning lees je in mijn boek Stevig staan in intense situaties.

Systemisch werk en Embodied Learning

Jaren geleden ben ik uitgebreid opgeleid in Systemisch Werk. Ik ben getraind in zowel Familie-opstellingen als Organisatieopstellingen bij verschillende docenten. Het is één van de belangrijkste wortels van mijn werk.

Systemisch Werk heeft me geholpen in mijn persoonlijke ontwikkeling en mijn werk als trainer en begeleider enorm beïnvloed. Het belangrijkste dat ik ervan heb geleerd is dat in elke groep een schat aan onbewuste kennis leeft. Die kennis is beschikbaar voor iedereen, mits de sfeer in de groep veilig en inclusief is. Het naar de oppervlakte brengen van die onbewuste kennis is een kernvaardigheid voor iedereen die groepen begeleid.

De collectieve intelligentie in een groep laten werken

In Opstellingengroepen heb ik ervaren welke magie ontstaat als iedereen aanwezig is vanuit dienstbaarheid aan het geheel. Het is ongelofelijk hoeveel diepgang dan ontstaat en welke leerervaringen mogelijk zijn. Er ontstaat meer wijsheid dan die van de begeleider of de individuele deelnemers. De collectieve intelligentie van de groep gaat werken, oplossingen en inzichten ontstaan moeiteloos.

Hoe kan je als begeleider van groepen die wijsheid aanspreken, ook als je geen opstellingen begeleidt? Dat lukt als je werkt vanuit de volgende 3 kernthema’s:

Helemaal aanwezig zijn
Luisteren naar jezelf en anderen, vanuit je lichaam
Werken vanuit niet-weten

Ten eerste: Helemaal aanwezig zijn (Embodied Presence)

Een kernvraag voor elke groepsbegeleider, of je nu trainer, teamcoach of leidinggevende bent, is: hoe kan je volledig en authentiek aanwezig zijn in groepen? Sensitief aanwezig zijn in elk moment, zodat je zuiver waarneemt wat er gebeurt in je groep? Dat kan als je je leiderschap volledig belichaamd. Ik noem dat Embodied Presence. Die kwaliteit van aanwezig zijn, is een fysieke ervaring. Je lichaam is het instrument waarmee je voelt of je op je plek bent. Het is ook het instrument waarmee je je plek inneemt, en dat kan je oefenen. Voorwaarde is dat je geest en lichaam gesynchroniseerd zijn: dat je geest geland is in je lichaam. Die kwaliteit van aanwezig zijn kan je trainen.

Ten tweede: Luisteren vanuit je lichaam (Embodied Listening)

Als begeleider wil je graag precies waarnemen wat er in je groepen gebeurt, zodat je adequaat kunt reageren. Zuiver waarnemen doe je met je lichaam, door al je zintuigen in te zetten. Niet alleen door te kijken wat er gebeurt, maar vooral ook door te luisteren en te voelen. Luisteren voorbij de woorden en voelen wat er gebeurt in je lichaam en het geheel van de groep. Die waarnemingen kan je vervolgens dienstbaar maken aan de groep, door erop te reageren. Soms door te vertellen wat je opmerkt, soms door te handelen. Diep luisteren is een fysieke ervaring die je kunt oefenen.

Ten derde: Werken vanuit niet-weten (Embodied Action)

Bert Hellinger, de grondlegger van Systemisch Werk, beschrijft dat je als opstellier werkt vanuit ‘het lege midden’: totaal open voor wat er speelt in het veld waarmee je werkt. Werken vanuit niet-weten, door niet te oordelen over jezelf, de deelnemers in de groep, en de wereld. Maar hoe doe je dat? Niet-weten is een houding die je kunt oefenen. Je kunt leren in je lichaam waar te nemen waar de groep heen beweegt en je begeleiding daarop baseren. Een voorwaarde daarvoor is dat je als leider functioneert vanuit je eigen midden. Dan ben je een kruispunt tussen alles wat er gebeurt. In je midden zijn betekent dat je alle kanten op kan. Je weet spontaan hoe je moet handelen. Ook dat is een fysieke ervaring waarin lichaam en geest samenvallen.

Collectieve intelligentie aanspreken door Embodied Learning

Als trainer, leidinggevende of coach kan je dus lerenom via jouw lichaamsbewustzijn de collectieve intelligentie van groepen aan te spreken. Door volledig aanwezig te zijn, te luisteren vanuit je lichaam en niet-weten toe te laten in je manier van werken. In tegenstelling tot je denken, kan je er onvoorwaardelijk op vertrouwen dat je lichaam precies weet wat op dit moment relevant is. Op basis daarvan kan je effectief handelen. Embodied Learning traint je lichaamsbewustzijn, zodat je het maximaal kan inzetten om collectieve intelligentie aan te spreken. Zo kan je ontspannen in plaats van hard werken.