Tijd tekort of tijd genoeg?

Lichaamsbewustzijn en tijdsbesef

Tijdens mijn trainingen doe ik soms een oefening waarin deelnemers in 20 minuten op hun eigen manier bewegen van liggen naar zitten naar staan. Sommige deelnemers ervaren deze 20 minuten als vrije bewegingsruimte waarvan ze volop genieten. Anderen hebben moeite om de tijd ‘vol te maken’. De kunst is om je lichaam leidend te laten zijn in deze oefening en geen aandacht te schenken aan je gedachten. Op die manier blijf je volledig aanwezig in het hier en nu. Dan ervaar je de tijd als een oceaan van mogelijkheden.

Tijd tekort, tijd genoeg, zeeën van tijd? Tijd ervaren we vaak als iets waarvan we nooit genoeg hebben. Het lijkt een autonome kracht, die ons handelen en humeur in hoge mate bepaalt. Je kan je onderworpen voelen aan het meedogenloos voortgaan van de tijd, waarvan je een hulpeloos slachtoffer bent. Er zijn trouwens ook mensen die last hebben van een overmaat aan tijd. Ik coach regelmatig mensen aan het begin van hun pensioen, voor wie de toekomst eruit ziet als een tomeloze tijdzee waarvan onduidelijk is hoe die zinvol te vullen.Je kunt je relatie tot de tijd namelijk transformeren via lichaamsbewustzijn. Dat resulteert in een gevoel van rust en stevigheid.

Zo kijken we naar tijd

De structuur van tijd lijkt lineair: we gaan steeds over van het ene moment naar het volgende. We bewegen ons voort langs een lijn van verleden naar toekomst, in een opeenvolging van gebeurtenissen. We delen de tijd op in stukjes met uiteenlopende eigenschappen: werktijd, kwaliteitstijd met de kinderen, tijd om te sporten, vrije tijd. Zo brengen we voortdurend de tijd in kaart en kanaliseert de tijd ons leven.

Last van tijd tekort of juist tijd teveel?

Als je last hebt van tijd tekort of juist tijd teveel, is dat een goede reden om je beleving van tijd te onderzoeken. Je kunt daarbij het lichaam inzetten als instrument, bijvoorbeeld door je adem te ontspannen of door het fysiek uitbeelden van situaties in de tijd.

De tijd uitrekken

Via je adem kan je je ervaring van tijd beïnvloeden. Heb je veel haast of ervaar je tijdgebrek? Oefen dan regelmatig een rustige ademhaling. Bij een gevoel van tijd tekort wordt je adembeweging namelijk sneller en oppervlakkiger. Sommige mensen zijn zelfs geneigd hun adem in te houden als ze haast hebben of onder druk staan. Een rustige, diepe adembeweging is een effectieve manier om tot jezelf te komen en vertraagt je hartslag. Er ontstaat letterlijk meer tijd tussen twee ademhalingen. Wanneer je tot jezelf komt, verruimt je ervaring van tijd.

De tijd uitbeelden

Een andere manier om via je lichaam inzicht te krijgen in je beleving van tijd is het fysiek uitbeelden van verleden, heden of toekomst van een situatie. Als je een lichaamshouding aanneemt zonder tussenkomst van je gedachten, krijg je vaak andere informatie dan via je hoofd. Dit kan verrassende inzichten opleveren. Iemand die ik coachte met angst voor haar pensioen, vroeg ik om een lichaamshouding aan te nemen voor de toekomst. In deze houding ontdekte ze een diep gevoel van ontspanning dat ze in geen jaren had gekend. Haar zorgen over een teveel aan tijd waren totaal anders dan de onmiddellijke ervaring ervan via haar lichaam. 

Wil jij je verhouding tot tijd transformeren?  Op 1 maart 2024 geef ik een workshop over tijdsbesef en lichaamsbewustzijn in Utrecht.

Boekentip: De Tijdgids. Joris Brenninkmeijer onderzoekt in dit boek de manieren waarop de tijd betekenis heeft in het coachgesprek. Hoe werk je als coach/begeleider met tijdsaspecten zoals de kloktijd, de ervaren tijd, tijdsverloop, tempo of timing? 

Videotip: Op basis van haar boek Stil de tijd maakte Joke Hermsen samen met Jaap de Jonge een prachtige video in twee delen, waarin het Griekse beeld van de tijd centraal staat.

Deze blog is een voorproefje van mijn tweede boek over Embodied Learning, dat volgend jaar verschijnt bij Boom.